Një mbrëmje të kohëve të fundit në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, një amerikan eci mes një turme të zhurmshme prej mijëra vetash, u ngjit në skenë dhe bëri një pyetje: "Kush është gati ta bëjë Shqipërinë përsëri të madhe?"
Ai amerikan ishte Chris LaCivita, një nga arkitektët e rikthimit politik të Donald Trump në vitin 2024 pas dhjetëra akuzave penale.
Ai tani po përpiqet ta përsërisë atë manual për Sali Berishën, një ish-kryeministër në vendin ballkanik, i cili vetë përballet me akuza për korrupsion dhe është sanksionuar nga SHBA-ja.
Si udhëheqës i partisë opozitare, Berisha do të ishte në radhë për t'u bërë përsëri kryeministër nëse partia e tij fiton shumicën në zgjedhjet parlamentare të 11 majit.
Në Shqipëri, LaCivita ka folur në tubime të mëdha, ka ndihmuar në hartimin e reklamave televizive, ka marrë pjesë në disa thirrje video në Zoom me mijëra shqiptarë, ka fluturuar në vend në tre raste, është shfaqur në ngjarje të ndryshme publike dhe është bërë një objektiv për kundërshtarët dhe mbështetësit njësoj. Ai shpesh i bën takimet e tij nga zyra e tij në Virxhinia.
Gjatë këtij procesi, ai është bërë një figurë çuditërisht qendrore në vendin me rreth 2.7 milion banorë përpara zgjedhjeve. “Ka një pjesë të elektoratit në Shqipëri që më pëlqen dhe një pjesë të elektoratit që nuk më pëlqen”, tha LaCivita duke qeshur në një intervistë të kohëve të fundit.
LaCivita, një ‘luftëtar me thikë’ ndonjëherë me dritë hije me një histori dhjetëvjeçare në politikën republikane, u ngrit në famë kombëtare si bashkë-menaxher i fushatës së Trump për vitin 2024.
Ndërsa shumë zyrtarë të fushatës iu bashkuan administratës, LaCivita ka guxuar jashtë shtetit që kur fitoi Trump, duke kërkuar fjalime të paguara dhe punë konsulence në vende nga Australia në Shqipëri.
Ai gjithashtu ka rekrutuar disa ish-këshilltarë të tjerë të Trump për të ndihmuar në fushatën e Shqipërisë. Ata përfshijnë Paul Manafort, menaxherin e fushatës së Trump për vitin 2016, i cili LaCivita tha se po jep “këshilla strategjike të nivelit të lartë”, dhe Tony Fabrizio, anketuesin e fushatës për vitin 2024, për të ofruar të dhëna.
Berisha gjithashtu ka punësuar Continental Strategy, një firmë lobimi që punësoi vajzën e shefes së stafit të Trump, Susie Wiles, për të lobuar për heqjen e tij nga lista e sanksioneve.
Manafort kreu burg për akuza për mashtrim tatimor dhe bankar në lidhje me punë të tjera konsulence politike jashtë vendit që ai kreu, përpara se të merrte një falje nga Trump. Manafort dhe Fabrizio nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Konsulentët politikë amerikanë në të dyja partitë kanë këshilluar prej kohësh fushata të huaja. Këshilltarë të tjerë të Trump kanë kërkuar koncerte të paguara për të folur jashtë vendit që nga zgjedhjet. Konsulenti demokrat i famshëm prej kohësh, James Carville, punoi në Peru, Kolumbi, Greqi, Honduras dhe Ekuador, ndër vende të tjera.
"Ekziston një shprehje në konsulencën politike amerikane, 'sa më i varfër vendi, aq më e madhe është tarifa'," tha Carville. "Më pëlqente të punoja në zanatin tim, më pëlqente të udhëtoja dhe më pëlqente të fitoja një ose dy shekel."
Carville tha se konsulenca e huaj ishte gjithashtu më pak e rrezikshme politikisht, duke pasur parasysh se pak amerikanë i kushtonin vëmendje fushatave të huaja. "Nëse humbet, sillesh sikur ke pasur grip dhe ke qenë jashtë për pak kohë," tha ai.
Në Shqipëri, akuzat për korrupsion e kanë ndjekur prej kohësh Berishën, një mjek konservator i cili ishte kryeministër nga viti 2005 deri në vitin 2013 dhe tani është në partinë opozitare.
Administrata Biden e sanksionoi atë në vitin 2021 dhe i ndaloi të vizitonte SHBA-në.
Sekretari i Shtetit Antony Blinken tha në atë kohë se Berisha kishte ndihmuar në përvetësimin e fondeve publike dhe kishte përdorur pushtetin e tij për të pasuruar aleatët dhe anëtarët e familjes së tij.
Berisha u akuzua zyrtarisht në Shqipëri për korrupsion vitin e kaluar dhe përballet me akuza se ndihmoi dhëndrin e tij të privatizonte tokën në kryeqytet për të ndërtuar apartamente.
Ai kaloi muaj në arrest shtëpiak dhe mbajti fjalime për mbështetësit e tij nga rezidenca e tij. Ai i ka quajtur akuzat "gënjeshtra" dhe një përpjekje nga kundërshtarët e tij për të kërkuar hakmarrje politike, dhe partia e tij, Partia Demokratike e Shqipërisë, ka orkestruar protesta kundër akuzave.
Kryeministri aktual, Edi Rama, kryeson Partinë Socialiste dhe po kandidon për rizgjedhje.
Një çështje qendrore në garë: një ligj i ri që u lejon më shumë se një milion shqiptarëve që kanë lënë vendin të hedhin votën. Berisha është përpjekur të përqendrohet te largimet si një arsye që kryeministri aktual duhet të rrëzohet. Rama e ka përmendur vazhdimisht rolin e LaCivitës për të sulmuar Berishën, duke përfshirë edhe publikimin e reklamave kundër LaCivitës.
LaCivita e krahasoi situatën me ndjekjet penale të Trump. "Të njëjtët njerëz që bënë lëvizje të ngjashme kundër Donald Trump, gjurmët e tyre janë kudo në këtë", tha LaCivita në intervistë.
Ai nuk pranoi të thoshte se sa po paguhej, por tha se ishte "në përputhje me një fushatë politike kombëtare" dhe do të zbulohej nga partia shqiptare pas zgjedhjeve. Ekspertët e njohur me punën e qeverisë së huaj thanë se kontrata ka të ngjarë të ketë vlerë më shumë se 1 milion dollarë.
Disa konsulentë politikë amerikanë që punojnë jashtë vendit e kanë regjistruar një punë të tillë sipas Aktit të Regjistrimit të Agjentëve të Huaj nëse puna përfshin biseda me zyrtarë ose media amerikane rreth fushatës.
LaCivita, i cili është parë rregullisht duke u takuar me Trump dhe këshilltarët e presidentit, tha se nuk i kërkoi Trumpit ose zyrtarëve të tjerë amerikanë të përfshiheshin në garë dhe nuk planifikonte të regjistrohej si agjent i huaj.
"Nuk po përpiqem të ndikoj te politikanët amerikanë. Aktivitetet e mia janë përqendruar tërësisht në vendin e Shqipërisë", tha ai.
LaCivita tha se do të donte të merrte më shumë klientë të huaj, por do të ishte i kufizuar vitin e ardhshëm për shkak të punës së tij për politikanët amerikanë në zgjedhjet e mesit të mandatit.
Shumica e mesazheve të LaCivitës në Shqipëri për Berishën kanë pasqyruar Trumpin.
LaCivita fajësoi Ramën për rritjen e çmimeve dhe krimit, dhe u përqendrua te inflacioni.
“Në vitin 2024, socialistët u përpoqën ta burgosnin Donald Trump. Ata dështuan. Në vitin 2025, këtu në Shqipëri, socialistët duan të burgosin të gjithë opozitën e tyre. Ata do të dështojnë”, tha ai në një tubim muajin e kaluar, me një përkthyes që ia thoshte fjalët turmës prej mijëra vetash, shumë prej të cilëve valëvitnin flamuj amerikanë.
Një ditë pas tubimit, ai fluturoi me Berishën për në Milano, Itali, duke shpresuar të tërhiqte disa nga votuesit shqiptarë që janë zhvendosur.
Ka pasur probleme me përkthimin ndonjëherë, tha LaCivita, në ndryshimin e frazave të Trump në gjuhën amtare. “Nuk ka një përkthim të shkëlqyer për “Make Albania Great Again”. Pra, është më shumë si të punosh për ta bërë Shqipërinë madhështore”, tha ai./Marrë nga WSJ përshtati në shqip Versus.al
