Motorët e Boeing 787 të Air India, që u rrëzua në Ahmedabad më 12 qershor, janë fikur nga dikush brenda kabinës së pilotimit menjëherë pasi avioni u ngrit në fluturim.
Ende nuk ka një siguri për arsyet e këtij veprimi, por kutia e zezë nuk ka treguar asnjë anomali teknike në ndonjë nga motorët që të justifikonte një ndërhyrje nga kapiteni apo oficeri i parë. Kjo del nga analiza e të dhënave të nxjerra nga pajisja “Flight Data Recorder”, sipas dy burimeve perëndimore që kanë folur për Corriere della Sera dhe që janë në dijeni të rezultateve të para.
Hetimet
Aktualisht, hipoteza më e mundshme — e cila mund të ndryshojë në muajt në vijim — është ajo e një akti të qëllimshëm, i kryer ose nga njëri prej pilotëve, ose nga një person i tretë që kishte leje për të qenë në të ashtuquajturin “strapontino” (ulësja ndihmëse në kabinën e pilotimit). Ajo çfarë ka ndodhur brenda kabinës dhe çfarë është thënë mes pilotëve ndodhet në kutinë tjetër të zezë, “Cockpit Voice Recorder”, regjistrimet audio të së cilës janë ende subjekt i negociatave mes autoriteteve indiane dhe atyre amerikane.
Aksidenti
Fluturimi AI171 i kompanisë Air India u rrëzua në periferi të Ahmedabad rreth tridhjetë sekonda pas ngritjes. Avioni ishte nisur drejt aeroportit Gatwick të Londrës. Aeroplani — në të cilin ndodheshin 242 persona — pati që në fillim probleme me fuqinë e motorëve. Nga përplasja humbën jetën 270 persona: 241 nga pasagjerët dhe anëtarët e ekuipazhit (vetëm një person mbijetoi), si dhe 29 të tjerë që ndodheshin në mensën e universitetit ku avioni u përplas.
Kontrollet mbi Boeing 787
Menjëherë pas aksidentit, autoritetet indiane urdhëruan kontrolle të thelluara për gjithë flotën e avionëve Boeing 787 të Air India, kompani që është në pronësi të grupit Tata. Megjithatë, asnjë tjetër avion i këtij lloji nuk ka treguar probleme strukturore në fuselazh, elektronikë apo motorë. Për këtë arsye, autoritetet amerikane të aviacionit dhe transportit — FAA dhe NTSB — nuk kanë dhënë ndonjë paralajmërim ndaj Boeing apo GE Aerospace, prodhuesi i motorëve.
Raporti paraprak në pritje
Pritet që autoritetet indiane — të cilat udhëheqin hetimin — të publikojnë raportin paraprak, i cili zakonisht përmban vetëm informacion bazik dhe nuk përfshin një analizë të plotë mbi shkaqet e aksidentit. Burime perëndimore, që prej ditësh flasin për tensione mes autoriteteve amerikane dhe atyre indiane lidhur me menaxhimin e hetimit, nuk përjashtojnë mundësinë që raporti përfundimtar të mos publikohet kurrë.
Kalimi nga “Run” në “Cutoff”
Analiza e Flight Data Recorder ka treguar se dy ndërprerësit që kontrollojnë furnizimin me karburant të motorëve — të vendosur në konsolën qendrore të kabinës — janë zhvendosur nga pozicioni “Run” në “Cutoff”, duke ndërprerë rrjedhën e karburantit (kerosinës). Si pasojë, motorët janë ndalur dhe nevojiten disa sekonda për t’i rifilluar dhe për të arritur shtytjen maksimale. Në atë lartësi shumë të ulët, për një Boeing 787, ishte e pamundur të rikuperohej situata.
Kur përdoren levat
Vëmendja ndaj dy ndërprerësve (levave), e theksuar fillimisht nga faqja e specializuar The Air Current, është më pas konfirmuar edhe nga Wall Street Journal. Këto dy leva përdoren në tre raste specifike:
për të ndezur motorët para ngritjes,
për t’i fikur pas uljes,
ose gjatë fluturimit në rastin kur duhet të “izolohet” një motor në zjarr apo për ta rindezur.
Sipas ekspertëve, është thuajse e pamundur që të dy motorët të ndalojnë në të njëjtin moment për arsye teknike. Po ashtu, nuk ka pasur asnjë “bird strike” (përplasje me zogj) në momentin e incidentit.
Veprimi që duhet kryer
Hetuesit po përpiqen të përcaktojnë nëse zhvendosja e ndërprerësve ka qenë aksidentale apo e qëllimshme. Dy komandantë të konsultuar kanë shpjeguar se për t’i kaluar nga pozicioni “Run” në “Cutoff”, levat duhet më parë të ngrihen, që do të thotë se edhe nëse preken rastësisht, nuk është e lehtë të fikësh motorët pa dashje. Burime thonë për Corriere della Sera se nga të dhënat e regjistruara në kutinë e zezë ka sinjale që është bërë një përpjekje për riaktivizimin e motorëve, por është ende herët për ta konfirmuar me siguri.
Kush ishte në komandë
Fakti që të dy motorët dolën jashtë funksionit shpjegon edhe aktivizimin e gjeneratorit të emergjencës të avionit (Ram Air Turbine – RAT) pak para përplasjes. Komandanti i Boeing 787, Sumeet Sabharwal, kishte akumuluar më shumë se 10 mijë orë fluturimi në avionë me dy korridore, sipas njoftimit të dhënë nga autoritetet indiane dhe kompania në qershor. Ndërsa zëvendëskomandanti, Clive Kunder, kishte mbi 3.400 orë fluturimi në kabinë./Marrë nga Corriere della Sera
