Qeveria australiane ndërmori hapin e madh dje, duke zbatuar një ndalim të plotë të përdorimit të mediave sociale për adoleshentët deri në 16 vjeç, por dita e parë tregoi se "eksperimenti dixhital" nuk do të jetë thjesht një problem.
Që nga mesnata, platforma të tilla si Instagram, Facebook, X, Snapchat, TikTok, Reddit dhe YouTube janë kufizuar për të miturit, në sfondin e një debati të nxehtë publik rreth efekteve të rrjeteve në shëndetin mendor të të rinjve.
Kryeministri Anthony Albanese e paraqiti ndalimin si një veprim historik, duke shprehur besimin se vendet e tjera do të ndjekin shembullin e Australisë .
Megjithatë, në praktikë, dita e parë zbuloi se sa lehtë adoleshentët mund t'i testojnë kufijtë e rregullores: shumë prej tyre përdorën foto të prindërve të tyre në sistemin e njohjes së fytyrës, duke "bindur" aplikacionet se përdoruesi është i rritur.
Siç raporton BBC , një incident tipik është ai i një 13-vjeçareje, e cila arriti të zhbllokonte Snapchat brenda pak minutash dhe të vazhdonte ta përdorte atë, ndërsa në TikTok ajo ishte në gjendje të shikonte video pa pasur akses të plotë në funksionet e postimit.
Teknikët nga kompanitë pranojnë se sistemet e kontrollit të moshës kanë nevojë për përmirësim dhe premtojnë përmirësime, ndërsa teknologjia tashmë po shqyrtohet në dritën e besueshmërisë dhe privatësisë.
Të rinjtë duken të ndarë. Disa adoleshentë ankohen se ndiejnë se nuk u besohet dhe se vendimet po merren në mungesë të tyre, ndërsa për të tjerët ndalimi ka shërbyer si justifikim për t'u larguar - të paktën përkohësisht - nga ekranet.
Nga ana tjetër, organizatat e të drejtave të njeriut dhe ekspertët po japin alarmin për efektet anësore të një ndalimi horizontal.
Amnesty International paralajmëron se kur përdorimi i platformave transferohet në "errësirë", pa mbikëqyrje të dukshme, rreziqet mund të shumëfishohen në vend që të ulen. Kritika përqendrohet si në çështjet e lirisë ashtu edhe në mundësinë që të miturit të kërkojnë hapësira edhe më të pakontrolluara online.
Çështja tashmë ka shkuar përtej kufijve të Australisë. Danimarka ka njoftuar se po shqyrton një ndalim të ngjashëm për fëmijët nën 15 vjeç, me Ministrin e Çështjeve Dixhitale që argumenton se siguria e të miturve vjen e para, duke vënë në dukje se reagimi ndaj planit danez ka qenë më i butë. Në të njëjtën kohë, mediat ndërkombëtare si Al Jazeera presin analistë që shprehin rezerva në lidhje me efektivitetin e masave të tilla.
Ekspertët theksojnë se:
– një ndalim universal është jashtëzakonisht i vështirë për t'u zbatuar teknikisht,
– metodat e verifikimit të moshës shpesh dështojnë ose anashkalohen,
– mbeten rreziqe të konsiderueshme në platformat dhe aplikacionet që nuk mbulohen nga ligji,
– për shumë të rinj, mediat sociale nuk janë vetëm një burim argëtimi, por edhe një hapësirë për mbështetje dhe shprehje, veçanërisht kur përballen me probleme në mjedisin familjar ose shkollor.
Studimet e kryera në Australi dhe gjetkë tregojnë se ndikimi i mediave sociale tek adoleshentët nuk është njëdimensional: në disa raste ato rëndojnë shëndetin mendor, në të tjerat funksionojnë si një rrjet sigurie dhe një mjet për lidhje.
Është pikërisht ky peizazh kompleks që i bën shumë shkencëtarë të argumentojnë se, përveç ndalimeve, nevojitet arsim, mbikëqyrje prindërore dhe rregullim më i synuar i përmbajtjes.
Ndalimi, i cili u përgatit për rreth një vit, ishte një mollë sherri midis atyre që bënë thirrje për "mbrojtje aktive" të adoleshentëve nga bota online dhe atyre që kanë frikë se masa do të çojë në një distancë më të madhe midis fëmijëve dhe të rriturve që po përpiqen t'i mbrojnë ata. Shumë prindër i njohin problemet e përdorimit të tepërt, por nuk janë të sigurt nëse një ndalim i plotë është rruga e duhur./Versus.al
