Popullariteti i partive të së Majtës në mbarë botën është në nivelin më të ulët historik, sipas një sondazhi të gazetës britanike The Telegraph. Duke krahasuar të dhënat statistikore dhe rezultatet e zgjedhjeve në 73 vende të botës, sondazhi arrin në përfundimin se fraksionet e krahut të majtë janë sot më të papëlqyeshëm se në çdo kohë që nga fundi i Luftës së Ftohtë (1947-1991).
Analiza vjen pas një viti triumfesh elektorale për konservatorët në mbarë botën, të kufizuara nga zgjedhja e Donald Trump në presidencën amerikane.
Primatin e kanë partitë e afërta me të djathtën, pasi për to kanë votuar mbi 1.5 miliardë njerëz në mbi 70 vende deri në vitin 2024. Partitë e krahut të majtë pësuan një përqindje rekord të ulët mesatare votash prej vetëm 45.4% në zgjedhjet e fundit të secilës Republikë, sipas analizës së Telegraph për zgjedhjet në 73 vende demokratike.
Në Evropën Perëndimore dhe SHBA, partitë e krahut të majtë siguruan vetëm 42.3% të votave, ndërsa e djathta fitoi 55.7%, duke arritur diferencën më të madhe në përqindjen e votave që nga viti 1990. Ndërkohë, e djathta ekstreme arriti një përqindje rekord votash prej 14 . 7%, falë performancës... alarmante të mirë në zgjedhjet nga Franca në Panama.
Rënia e së majtës mund të regjistrohet edhe në Amerikën Latine, një bastion i socializmit pas viteve të diktaturave të dhunshme, fashiste. Në fakt, pas inaugurimit të Donald Trump këtë muaj (d.m.th. të hënën e ardhshme), në horizontin politik shfaqen disfata të reja për të Majtën në Kanada, Australi dhe Gjermani, ekonomia më e madhe e BE-së.
Çfarë thonë analistët
“Tendenca (e së djathtës) është në rritje. Nuk ka asnjë arsye të vërtetë për të pritur që ajo të ndalet së shpejti”, tha për Telegrafin profesor Matthijs Rooduijn, një shkencëtar politik nga Universiteti i Amsterdamit. Jeremy Cliffe, drejtor editorial dhe bashkëpunëtor i lartë i politikës në institutin e mendimit të Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, tha se zhvendosja globale drejt së djathtës është rezultat i tre tendencave të ndërlidhura: "Rënia e punës së organizuar e nxitur nga globalizimi, forcimi i politikave të identitetit ( d.m.th fenomeni i "politikës së identitetit") i cili shfrytëzohet më me sukses nga e djathta sesa nga e majta dhe tendenca e përgjithshme e së majtës. të forcave që fragmentohen sesa bashkohen”.
Në SHBA, Trump fitoi votën popullore në zgjedhjet e nëntorit të kaluar, duke marrë 77,000,000 vota ndaj 75,000,000 votave të demokrates Kamala Harris. Në Kanada, sondazhet tregojnë se Pierre Poillievre, një politikan populist me nofkën "Trump i Kanadasë", është favoriti për të zëvendësuar Justin Trudeau si kryeministër. Në Australi, konservatorët kanë kaluar përpara qeverisë laburiste në sondazhet e opinionit përpara zgjedhjeve që do të mbahen në vitin 2025.
Imazhi në Evropë
Në të njëjtën kohë, partitë e djathta në Europë “hapën” një diferencë thuajse historike nga kundërshtarët e tyre të majtë, që arrinte afër 14%, në garat më të fundit elektorale në Kontinentin e Vjetër. Fitorja gjithëpërfshirëse e Laburistëve në Britaninë e Madhe ishte i vetmi... ngushëllim për të majtën në një dështim 12 muajsh. Përsëri, megjithatë, buzëqeshjet nuk pritet të zgjasin shumë, pasi sondazhi i parë i YouGov/Times për synimet e votimit pas zgjedhjeve të përgjithshme të 2024 tregon një garë kokë e kokë midis Laburistëve (26%) dhe Reformës në Mbretërinë e Bashkuar (25%). Partia Konservatore është në vendin e tretë me 22%.
Në Evropën Perëndimore, e djathta ekstreme bëri ... një përparim, duke shënuar një përqindje mesatare rekord votash prej 16.9% në Francë, Austri, Gjermani dhe gjetkë. Votuesit në të gjithë BE-në u dhanë fitore partive të qendrës së djathtë në zgjedhjet evropiane të qershorit të kaluar, por Alternativa për Gjermaninë (AfD), Fronti Kombëtar i Francës dhe Partia e Lirisë së Austrisë gjithashtu bënë fitime të mëdha.
Në Francë, vendimi i Emmanuel Macron për të thirrur zgjedhje të parakohshme pasi Fronti Kombëtar i Marine Le Pen fitoi zgjedhjet evropiane të vendit, ka hedhur në rrëmujë politikën franceze dhe e ka bërë vetë Macron të pafuqishëm. Fronti Kombëtar u pengua të merrte pushtetin falë koalicionit të të gjitha partive të majta. Por partia e Le Pen është më e madhja në parlamentin francez dhe rrëzoi qeverinë e pakicës së Barnier në vetëm tre muaj.
Në Austri, Partia e Lirisë së ekstremit të djathtë pro-Putin fitoi zgjedhjet parlamentare për herë të parë dhe tani pritet të formojë një qeveri koalicioni. Në Gjermani, CDU konservatore pritet të fitojë zgjedhjet parlamentare të shkurtit të ardhshëm. AfD e ekstremit të djathtë është në vendin e dytë në sondazhe, përpara Partisë Social Demokratike jopopullore të krahut të majtë të Olaf Solz. Vitin e kaluar, AfD fitoi zgjedhjet shtetërore, partia e parë e ekstremit të djathtë që e bën këtë në Gjermani që nga Lufta e Dytë Botërore dhe rënia e partisë naziste të Gjermanisë.
2024 ishte viti më i keq për partitë e majta në Evropën Qendrore dhe Lindore që nga rënia e Perdes së Hekurt. Qendra e djathtë fitoi në Kroaci dhe Bullgari. E djathta ekstreme fitoi zgjedhjet tashmë të anuluara pjesërisht në Rumani. Në Republikën Çeke, Andrej Babic, një biznesmen populist i së djathtës ekstreme dhe imitues i Trump, pritet të fitojë zgjedhjet e këtij viti, duke kryesuar me të paktën 14 pikë në sondazhet e fundit. Ekspertët thonë se suksesi i së djathtës populiste është për shkak të forcimit të qëndrimeve ndaj emigracionit në Evropë. Në të njëjtën kohë, politikanët e ekstremit të djathtë po fitojnë më shumë akses dhe mesazhet e tyre po arrijnë një ndikim më të madh në shoqëri përmes mediave sociale - një mundësi që nuk e kishin në të kaluarën.
