Marrëveshja midis Shteteve të Bashkuara dhe Ukrainës mbi shfrytëzimin e burimeve minerale të kësaj të fundit ishte në prag të nënshkrimit dje, ndërsa dolën pengesa të reja ndërsa Zëvendëskryeministrja e Parë e Ukrainës, Yulia Svirydenko, po udhëtonte për në Uashington për ceremoninë e nënshkrimit.
Teksti i marrëveshjes, i siguruar nga Financial Times, përcakton se të dy vendet do të krijojnë kushtet e nevojshme për të rritur investimet në sektorët e minierave, energjisë dhe teknologjisë përkatëse në Ukrainë, nëpërmjet shfrytëzimit të burimeve të saj natyrore dhe krijimit të një fondi të përbashkët investimesh.
Megjithatë, sipas tre zyrtarëve ukrainas, pala amerikane thuhet se e paralajmëroi Sviridenkon, ndërsa avioni i saj ishte ende në fluturim, se ajo duhet të jetë "e gatshme të nënshkruajë të gjitha dokumentet përkatëse ose të kthehet në Ukrainë". Sipas dy zyrtarëve të tjerë ukrainas, amerikanët po kërkojnë nënshkrimin e njëkohshëm si të marrëveshjes kornizë ashtu edhe të marrëveshjes së detajuar për fondin e investimeve, diçka që pala ukrainase e konsideron të parealizueshme institucionalisht, pasi teksti i dytë kërkon miratim paraprak nga parlamenti ukrainas.
Një person me njohuri për qëndrimin e SHBA-së tha se vonesa ishte për shkak të këmbënguljes së Ukrainës për të rishikuar pikat për të cilat ishte rënë dakord gjatë fundjavës, duke ngritur shqetësime në lidhje me problemet e mundshme të transparencës dhe llogaridhënies. Megjithatë, ai shtoi se nëse pala ukrainase pranon kushtet fillestare, marrëveshja mund të nënshkruhet edhe brenda ditës.
“Presidenti Trump ka thënë se tani është koha për të përfunduar këtë marrëveshje dhe ne po ecim me shpejtësi drejt këtij qëllimi. Shtetet e Bashkuara mbeten të përkushtuara për përfundimin e shpejtë të marrëveshjes dhe për të siguruar paqe të qëndrueshme në Ukrainë”, - tha një zëdhënës i Departamentit të Thesarit të SHBA-së.
Pakënaqësia e Ukrainës dhe çështjet e pazgjidhura
Pala ukrainase e hodhi poshtë narrativën amerikane, duke theksuar se nuk është e mundur të nënshkruhet marrëveshja për fondin pa miratimin parlamentar. "Jemi gati të nënshkruajmë marrëveshjen kornizë sot", tha një zyrtar ukrainas i përfshirë në negociata, duke shtuar se shanset e përfundimit ishin rreth "50-50".
Në një ndërhyrje televizive, kryeministri ukrainas Denys Shmyhal shprehu shpresën se marrëveshja do të nënshkruhej brenda 24 orëve të ardhshme: "Sapo të finalizohen detajet e fundit - gjë që shpresoj se do të ndodhë brenda 24 orëve - marrëveshja do të nënshkruhet dhe ne do të bëjmë hapin e parë", tha ai.
Edhe pse marrëveshja nuk përfshin garanci të qarta sigurie për Ukrainën, ajo përshkruhet si "një shprehje e një shtrirjeje strategjike më të gjerë dhe afatgjatë... dhe provë e prekshme e mbështetjes së SHBA-së për sigurinë, prosperitetin, rindërtimin dhe integrimin e Ukrainës në kornizat ekonomike ndërkombëtare".
Zyrtarët ukrainas që morën pjesë në negociata vunë në dukje se "progresi i ekipeve negociuese është i rëndësishëm dhe marrëveshja tani është shumë më e dobishme për të dyja palët".
Rruga drejt marrëveshjes aktuale ishte tashmë e vështirë: versioni i mëparshëm i saj u anulua në shkurt, kur ndodhi një përballje publike midis Presidentit Trump dhe Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky brenda Zyrës Ovale. Pas konfliktit, Trump kërkoi që ndihma ushtarake amerikane për Ukrainën të llogaritej si një kredi që do të shlyhej përmes marrëveshjes - një propozim që Kievi e hodhi poshtë kategorikisht.
Më në fund, të dielën, Shmyhal konfirmoi se ky kusht u hoq nga marrëveshja e re, pasi pala ukrainase përcaktoi qartë "vijat e saj të kuqe". Ai foli nga Uashingtoni, pas një takimi të rëndësishëm me Sekretarin e Thesarit të SHBA-së, Scott Besant, mbi zgjidhjen e çështjeve të fundit të pazgjidhura.
Që atëherë, dhe veçanërisht pas mbështetjes ligjore që Kievi siguroi nga një firmë avokatie amerikane, negociatat janë bërë më “konstruktive”, sipas zyrtarëve ukrainas. Më herët këtë muaj, të dyja palët nënshkruan një memorandum qëllimi për të çuar përpara një marrëveshje mbi fondin e investimeve që do të menaxhojë burimet natyrore dhe energjetike të Ukrainës.
