Shtëpia e Bardhë, simboli historik i presidencës amerikane, po përjeton ndryshimin më të madh arkitektonik në më shumë se një shekull.
Pjesë të Krahut Lindor, ndërtuar në vitin 1902, janë shembur muajin e kaluar si pjesë e projektit të presidentit Donald Trump për të ndërtuar një sallë të re vallëzimi dhe një kolonadë të re gjigante zhvillim që ka ngjallur reagime të forta në SHBA, shkruan BBC.
Pamje dramatike të publikuara nga terreni i Shtëpisë së Bardhë tregojnë makineri të rënda duke shembur Krahun Lindor – zonën që tradicionalisht strehonte Zonjën e Parë dhe stafin e saj.
Projekti, që parashikon një strukturë të re prej 90,000 metrash katrorë, synon të zëvendësojë hapësirën ekzistuese prej 55,000 metrash katrorë dhe të krijojë “sallën e vallëzimit më të bukur në botë”, sipas presidentit Trump.
Qëllimi i projektit: krijimi i një salle të madhe vallëzimi që mund të presë deri në 1,000 të ftuar për ngjarje shtetërore.
Financimi: presidenti ka deklaruar se financohet përmes donacioneve private nga kompani të mëdha si Amazon, Google, Meta dhe investitorë miliarderë – diçka që ka ngritur shqetësime për mundësinë e ndikimit politik nga donatorët.
Vendimi për të shembur strukturat origjinale ka nxitur kritika të ashpra nga historianë dhe organizata për ruajtjen e trashëgimisë.
Dr. Carol Quillen, presidente e Trustit Kombëtar për Ruajtjen Historike, paralajmëroi se “ndërtesa e re mund të shkatërrojë përgjithmonë dizajnin klasik të Shtëpisë së Bardhë”, duke e quajtur “thellësisht shqetësuese” mungesën e një procesi publik shqyrtimi.
Pavarësisht kësaj, prishja vazhdoi vetëm disa ditë pas letrës së saj. Artefaktet historike janë ruajtur nga Shoqata Historike e Shtëpisë së Bardhë, e cila deklaroi se është kryer një skanim dixhital i plotë i zonës për të dokumentuar historinë përpara shembjes.
Fillimisht, Trump kishte premtuar se projekti “nuk do të dëmtonte strukturën ekzistuese”, por më vonë tha se shembja e plotë ishte e domosdoshme “për ta bërë siç duhet” pas “studimeve me arkitektët më të mirë në botë”.
Ai e justifikoi projektin duke thënë se çdo president e ka ëndërruar një sallë të tillë për 150 vjet, duke shtuar se “do të eliminojë nevojën për tenda të shëmtuara për darka shtetërore”.
Ish-kuzhinieri ekzekutiv i Shtëpisë së Bardhë, Martin Mongiello, mbrojti projektin, duke e quajtur “praktik” për stafin:
“Të shërbesh ushqim në tenda jashtë, në baltë, është një makth i vërtetë.”
Por kritikët e shohin këtë si një tjetër përpjekje të Trump për të personalizuar dhe komercializuar simbolin më të rëndësishëm të presidencës amerikane.
Shumë komentues në rrjete sociale e përshkruan pamjen e prishjes si “tronditëse” dhe “fyerje ndaj historisë”.
Krahu Lindor ishte ndërtuar më 1902 gjatë presidencës së Theodore Roosevelt për të shtuar hapësirë për Zonjën e Parë dhe ceremonitë zyrtare. Gjatë dekadave, ai u bë pjesë e pandashme e dizajnit simetrik të Shtëpisë së Bardhë, së bashku me Krahun Perëndimor që strehon Zyrën Ovale.
Trump ka pasur një marrëdhënie ambivalente me rezidencën presidenciale. Gjatë mandatit të parë e kishte quajtur “një vend të braktisur” dhe preferonte të qëndronte në Mar-a-Lago në Florida.
Tani, në mandatin e tij të dytë, ai duket i vendosur ta riformësojë Shtëpinë e Bardhë sipas shijes së tij luksoze, siç bëri më parë me rimodelimin e Zyrës Ovale, duke shtuar elemente ari dhe mobilie të zbukuruara.
Ndërsa prishja e Krahut Lindor shënon fundin e një epoke arkitekturore, projekti i ri i Trump hap një debat të thellë:
A është ky modernizim një mënyrë për të forcuar trashëgiminë presidenciale — apo një ndërhyrje e pariparueshme në një simbol historik kombëtar? Versus.al
