Shtetet e Bashkuara duket se po rishikojnë prioritetet e tyre strategjike për Evropën dhe, në veçanti, për Ballkanin Perëndimor. Sipas vëzhguesve diplomatikë, Strategjia e Sigurisë Kombëtare e SHBA-së e vendos Evropën jashtë fokusit kryesor të politikës amerikane duke i bërë vendet e Ballkanit më të cenueshme ndaj ndikimeve gjeopolitike dhe pa një mbështetje të fortë transatlantike.
Analistë dhe ish-diplomatë si Daniel Fried dhe Wolfgang Petritsch kanë theksuar se përgjegjësia kryesore për stabilitetin politik, ekonomik dhe sigurinë në rajon po kalon drejt Bashkimit Europian, teksa Uashingtoni duket se po i lë “huq” vendet e Ballkanit për të ndjekur interesat e tij më të gjera globale.
Në të njëjtën kohë, Kongresi Amerikan po shtyn përpara Aktin e Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare, i cili synon të forcojë prania ushtarake të SHBA-së në Evropë — një qasje që në dukje bie ndesh me pikëpamjet e Strategjisë Kombëtare.
Përkrahësit e këtij akti argumentojnë se forca ushtarake është një mënyrë për të garantuar sigurinë në kontinent, por kritikët thonë se ky fokus i ri heq vëmendjen nga aspektet politike dhe ekonomike të stabilitetit rajonal.
Çfarë nënkupton kjo për Ballkanin?
– Rritje e pasigurisë politike: Pa një angazhim të fortë amerikan në Ballkan, vendet e rajonit mund të ndjejnë presion ekonomik dhe gjeopolitik nga fuqitë e tjera, përfshirë Rusinë dhe Kinën.
– Roli i BE-së bëhet vendimtar: Me rënien e përparësisë amerikane, Bashkimi Europian shihet si aktori kryesor për sigurimin e zhvillimit demokratik dhe stabilitetit ekonomik të rajonit.
– Ndryshim i balancës transatlantike: Ndërsa administratat amerikane të mëparshme kanë vendosur fokus të fortë te Europa dhe Ballkani, dokumentet e fundit strategjike tregojnë një ndryshim drejt prioriteteve globale të SHBA-së, duke krijuar hapësira strategjike për aktorë të tjerë ndërkombëtarë.
Ky zhvendosje i “prioriteteve” ka ngjallur debat diplomatik në rajon — sidomos mes atyre që shohin një rol strategjik të SHBA-së në garantimin e paqes dhe integrimit euro‑atlantik të Ballkanit Perëndimor. Për vendet e vogla të rajonit, ky është një shqetësim serioz: pa mbështetje të fuqishme dhe të qëndrueshme nga partnerët e mëdhenj, sfidat politike dhe ekonomike mund të thellohen./Radio Evropa e Lirë
