Vullkanologjia është një shkencë që studion aspektin afatgjatë. Por, duke shqyrtuar sjelljen e magmës poshtë akullnajave të Patagonisë gjatë 18.000 viteve të fundit, shkencëtarët po ngrenë shqetësime në lidhje me efektet e ardhshme të shkrirjes së akullit.
Kur akulli ishte më i trashë dhe për këtë arsye më i rëndë, ai ushtronte presion që bëri që magma që mund të ushqejë vullkanet të kristalizohej në një thellësi prej rreth pesëmbëdhjetë kilometrash. Por, ndërsa akulli shkrihet, ky presion lirohet. Dhe shkencëtarët besojnë se kjo ndryshim ka lejuar që gazrat nëntokësore të zgjerohen, gjë që është një faktor kyç në shpërthimet vullkanike, vëren Science Alert.
Ky fenomen prek vullkanet që konsiderohen të zhdukura në vargmalin e Andeve, por jo vetëm. Antarktida është një kontinent i mbuluar me qindra vullkane, të cilat mund të zgjohen ndërsa kapaku i akullit shkrihet. Megjithatë, vullkanet lëshojnë sasi të mëdha gazesh serrë me çdo shpërthim, dhe ky aktivitet i ripërtërirë vullkanik mund të çojë në një cikël vicioz që do të nxiste ngrohjen globale.
Vullkane më aktive dhe shpërthyese
Një fenomen që nuk do të ndodhte brenda natës, megjithatë, vëren Pablo Moreno-Yaeger, një vullkanolog në Universitetin e Wisconsin-Madison. Në rastin e Patagonisë, u deshën 3 deri në 5 mijëvjeçarë që tërheqja e akullit të çonte në shpërthime shpërthyese.
“Akullnajat kanë tendencë të zvogëlojnë vëllimin e shpërthimeve nga vullkanet poshtë tyre”, shpjegon shkencëtari. “Por, ndërsa akullnajat tërhiqen për shkak të ndryshimeve klimatike, rezultatet tona sugjerojnë se këto vullkane po shpërthejnë më shpesh dhe në mënyrë më shpërthyese.” Shpërthimet vullkanike shpërthyese janë më shkatërrueset, të shkaktuara nga presioni jashtëzakonisht i lartë në dhomën e magmës së një vullkani që përfundimisht çlirohet vetë.
Studimi vëzhgoi këtë fenomen të rritjes së aktivitetit të magmës në Islandë dhe Amerikën e Jugut, por mund të ndodhë edhe diku tjetër: "Rajone të tjera kontinentale, të tilla si pjesë të Amerikës së Veriut, Zelanda e Re dhe Rusia, tani meritojnë vëmendje shkencore", thotë Pablo Moreno-Yaeger.
“Me kalimin e kohës, efekti kumulativ i shpërthimeve të shumëfishta mund të kontribuojë në ngrohjen globale afatgjatë për shkak të akumulimit të gazrave serrë. [...] Shkrirja e akullnajave shkakton shpërthime, të cilat, nga ana tjetër, mund të kontribuojnë në ngrohje dhe shkrirje edhe më të madhe.”
Një fenomen që, sapo të shkaktohet, do të ishte e pamundur të ndryshohej. Zgjidhja jonë e vetme për të parandaluar këtë cikël vullkanik të përçarjes klimatike do të ishte të zvogëlonim ndjeshëm dhe menjëherë emetimet e gazrave serrë. Por mund të jetë tepër vonë.
